Vitaliteit op de werkvloer
Energieke en gemotiveerde medewerkers vormen de onbetwiste basis voor succesvolle organisaties. Vitaliteit op de werkvloer gaat over een bruisende levenslust die zich uit in een hogere productiviteit, creatieve excellentie, optimale samenwerking, gelukkige medewerkers en echte verbinding aan de organisatie en haar doelen.
Vitaliteit op de werkvloer is goed voor de werknemer en de werkgever. Zo ervaart een werknemer meer energie, productiviteit en werktevredenheid. Voor de werkgever kan een focus op vitaliteit geld en tijd besparen, kort verzuim voorkomen, de reputatie verbeteren en de organisatie makkelijker laten groeien. Win win toch!?
In dit artikel stellen we vitaliteit centraal. We kijken onder andere naar:
- de betekenis van vitaliteit
- het belang van vitaliteit op de werkvloer
- strategieën om vitaliteit op de werkvloer te verbeteren
- het meten van vitaliteit bij je werknemers
Wat is vitaliteit?
Ik stel mensen wel eens de vraag ‘wat betekent vitaliteit’. Meestal krijg ik dan een antwoord dat lijkt op ‘dat heeft iets met gezondheid te maken toch?’ Heel veel organisaties denken dat ook en bieden in die lijn, goed bedoeld, allerlei interventies en mogelijkheden aan hun medewerkers; een gezonde lunch, een sportabonnement of een meditatiecursus. Doe jij dit als werkgever ook? En zie of meet je dan ook echt veranderingen in de vitaliteit van je medewerkers? Is je eerste antwoord ja en je tweede nee? Gelukkig! Want dan kun je nog wat leren als je verder leest, en dat is altijd lekker!
Vitaliteit is niet gelijk aan gezondheid, dat is bevestigd vanuit wetenschappelijk onderzoek en concludeerden ook het RIVM en TNO. Vitaliteit is een apart begrip en bestaat uit drie kerndimensies: energie, motivatie en veerkracht.
Energie omvat een fysiek en mentaal aspect. Het fysieke aspect gaat over het energiek voelen en het mentale aspect gaat over de afwezigheid van vermoeidheid. Energie is onder andere belangrijk voor duurzame inzetbaarheid.
Motivatie is een inwendige kracht die je aanzet tot actie. Het stuurt de richting, intensiteit en volharding van je gedrag zodat je naar een doel kunt werken. Wil je echt intrinsiek gemotiveerd zijn? Dan is het belangrijk om psychologische basisbehoeften te bevredigen:
- Autonomie: het gevoel dat je zelf keuzes kunt maken en controle hebt over je leven.
- Verbondenheid: het gevoel dat je samen bent met anderen, een netwerk van steun.
- Competentie: het gevoel dat je iets kunt, dat je ergens succesvol in bent.
Veerkracht is het vermogen om na een gebeurtenis weer op te staan en verder te gaan. Om bijvoorbeeld na een stressvolle vergadering een bewust herstelmoment te creëren. Hoe veerkrachtig je bent hangt onder andere af van je copingstrategieën en probleemoplossend vermogen. Het interessante en mooie is dat je veerkracht goed kunt trainen.
Motivatie is de verbinder van de drie kerndimensies van vitaliteit. Als je een goed en concreet doel stelt dat past bij je waarden (en die van de organisatie) zorgt motivatie ervoor dat je vol energie naar het doel kunt werken. Je hebt de energie om taken op het werk af te ronden. Hoewel dit energie kost, levert het behalen van een doel of taak juist weer een boel energie op. Daarnaast zorgen de doelen ook voor veerkracht. Het motiveert namelijk om door te gaan bij een uitdaging of wanneer iets even anders loopt of niet zo goed gaat.
Wat is vitaliteit op de werkvloer?
Vitale medewerkers hebben energie en voelen zich vaak betrokken bij de organisatie. Ze zitten goed in hun vel en zijn bereid een extra stap te zetten. Dat is belangrijk, want tegenwoordig ervaren veel werknemers een hoge werkdruk. Dat kan een probleem zijn voor niet-vitale mensen. Een hoge werkdruk kost hen alleen maar energie en ze halen er niets uit. Dat is voor vitale mensen met een positieve stressmindset echt anders. Zij zullen eerder veerkrachtig en mentaal beter met de uitdaging van hoge werkdruk omgaan. Dat geeft hen energie, maakt groei en ontwikkeling mogelijk en verhoogt de productiviteit. Daarnaast beïnvloeden ze collega’s op een positieve manier wat het verzuim vermindert en het werkgeluk binnen een organisatie vergroot. Het is dan ook niet gek dat het onderwerp vitaliteit vaak hoog op de agenda staat bij bedrijfsleiders.
Waarom is vitaliteit op de werkvloer zo belangrijk?
Organisaties ontwikkelen tegenwoordig in rap tempo. Ze willen beter, groter, groener of sneller. Om dat voor elkaar te krijgen is het belangrijk om vitale medewerkers te hebben. Maar er is nog een grote ontwikkeling waarvoor vitaliteit van belang is. Nederland is aan het ontgroenen en vergrijzen. Simpel gezegd zijn er steeds meer oudere werknemers en minder jongere werknemers. Werknemers moeten langer doorwerken om de pensioenen te kunnen blijven betalen. Zowel werkgevers als werknemers zitten daar nog niet echt om te springen, maar het vraagt wel om een andere aanpak vanuit HR. Een aanpak gericht op het bevorderen van vitaliteit en duurzame inzetbaarheid van zowel de oudere als de jongere werknemers.
In plaats van een focus op het voorkomen van ziekte en uitval zijn werknemers nu meer gebaat bij een positieve invalshoek. Daarbij ligt de focus op het bevorderen van welzijn, gezondheid, werkvermogen en inzetbaarheid. We hebben het hier over vitaliteitsmanagement en dat is vooral gericht op amplitie. Het mooie aan amplitie is dat het is gericht op het versterken van alle medewerkers binnen een organisatie en niet alleen de groep met verminderde vitaliteit die is uitgevallen (curatie) of dreigt uit te vallen (preventie).
Dus vitaliteit op de werkvloer is belangrijk omdat veel organisaties zich rap ontwikkelen en Nederland aan het ontgroenen en vergrijzen is. Vitale medewerkers dragen daar aan bij omdat ze energieker zijn, zich fitter voelen, meer betrokken zijn bij de organisatie en beter presteren.
Vitaliteit bevorderen en verbeteren op de werkvloer
Vitaliteitsmanagement is gericht op amplitie, en heeft daarmee als doel om alle medewerkers binnen een organisatie te versterken. Om dat goed uit te voeren is het belangrijk dat je een helder vitaliteitsplan opstelt met concrete korte- en langetermijndoelen en acties om vitaliteit systematisch te verbeteren. In een vitaliteitsplan omschrijf je jouw visie op vitaliteit. Dat geeft richting en houvast voor jou en je medewerkers om vitale doelen te behalen.
Je weet inmiddels dat vitaliteit gekenmerkt wordt door energie, motivatie en veerkracht. Per kenmerk gaan we kijken hoe vitaliteit verbeterd kan worden op de werkvloer.
Energie: Het Griekse ‘vita’ staat voor levenskracht, de energie voor het leven. De gezondheid en leefstijl van mensen zijn belangrijk voor hun energie. Een combinatie van voldoende beweging, slaap, ontspanning, humor en gezonde voeding kan een mens veel energie geven. Concreet hebben we het dan over de volgende adviezen:
- Beweging: stimuleer dagelijkse beweging van 30 minuten. Bied bijvoorbeeld flexibele werkplekken, zit-sta bureaus of de mogelijkheid voor wandel vergaderingen.
- Slaap: het is aan te raden om tussen de 7 en 9 uur te slapen. Wil je fit wakker worden dan raden we aan om of 7.5 of 9 uur te slapen. Dat heeft te maken met hoe je slaap werkt. Je slaapt in cycli van zo’n 90 minuten. Als je een cyclus van 90 minuten geslapen hebt wordt je fit wakker in je lichte slaap. Wordt je midden in een cyclus wakker, dan is de kans groot dat je moe wakker wordt. Moet je kiezen tussen 6 of 7 uur slaap? Dan kun je toch beter 6 dan 7 uren slapen om fitter wakker te worden.
- Voeding & drinken: stimuleer gezonde voeding met voldoende koolhydraten, eiwitten en vetten. Bied bijvoorbeeld verse maaltijden aan in de bedrijfskantine. Daarnaast is het belangrijk om voldoende water te drinken, zo’n 2 tot 3 liter per dag. Dit kun je bijvoorbeeld stimuleren door een goede bidon/fles aan te bieden aan je medewerkers.
- Humor & plezier: een lach doet veel voor de mens. Het ontspant het systeem en geeft energie en positieve gevoelens. Je kunt dit bijvoorbeeld stimuleren door eens per week of dagelijks samen te lunchen. Collega’s leren elkaar in een relaxte omgeving beter kennen en er is meer ruimte voor humor. Tegelijk draagt dit bij aan de psychologische basisbehoefte van verbondenheid, goed voor het welzijn.
- Ontspanning: er is geen concreet advies mogelijk voor ontspanning. Dat is namelijk heel persoonlijk. Wat voor de één werkt, werkt voor de ander totaal niet. Het is voor ontspanning belangrijk dat medewerkers zelf op zoek gaan naar datgene wat hen ontspant. Je kunt bijvoorbeeld Kana tools met objectieve HRV biofeedback inzetten om medewerkers inzicht te geven in hun persoonlijke stresssysteem. Dan kunnen ze ontdekken wat hun stress/focus geeft en waar ze echt van ontspannen en herstellen.
Motivatie: met intrinsieke motivatie doen we iets puur voor de ervaring, omdat we het willen doen en leuk vinden. Dat is de vorm van motivatie waar je de meeste energie van krijgt. Voor intrinsieke motivatie is het belangrijk dat de psychologische basisbehoeften bevredigd worden. Volgens de zelfdeterminatietheorie leidt dit tot welbevinden en vitaliteit. Zorg er als organisatie dus voor dat werknemers een gevoel van autonomie, verbondenheid en competentie hebben. Concreet hebben we het dan over de volgende adviezen:
- Autonomie: werknemers de ruimte geven om hun eigen werk en tijd te organiseren of werknemers bijvoorbeeld mee laten denken over een beleidskwestie die hen aangaat.
- Verbondenheid: zorg voor een positieve en ondersteunende teamcultuur en geef werknemers ruimte om elkaar te leren kennen. Dan kunnen ze samen leren en presteren.
- Competentie: bied werknemers de mogelijkheid om zichzelf te ontwikkelen, bijvoorbeeld via een opleiding of met uitdagende taken.
Veerkracht: Het interessante en mooie is dat je veerkracht goed kunt trainen. Dat kan onder andere met Kana VR en/of Kana Daily Life. Met Kana tools ontdek op basis van objectieve en persoonlijke HRV biofeedback jouw unieke stresssysteem en leer je effectieve coping strategieën om met stress om te gaan. Je leert stress echt te gebruiken in je voordeel. Zo kun je na een gebeurtenis die impact op jou had (positief of negatief) leren om effectief te herstellen en terug te veren.
Hierboven staan veel verschillende tips voor energie, motivatie en veerkracht. Maak een selectie die voor jou relevant is en kies niet te veel in één keer. Stel je kiest ervoor om eerst de focus te leggen op veerkracht, dan wil je het onderwerp regelmatig onder de aandacht brengen. Dat kan bijvoorbeeld met een voorlichting, een interactieve workshop of zelf het goede voorbeeld geven. Dus ben je van mening dat het belangrijk is om na een (pittige) vergadering terug te veren met een paar minuutjes lummelen, laat dit dan ook aan je team/medewerkers zien.
Meten van Vitaliteit
Ben je al overtuigd van vitaliteit binnen jouw organisatie en wil je het prioriteren? Dan is het ook belangrijk en interessant dat je de effecten van vitaliteit voor jouw organisatie kent. TNO heeft in samenwerking met het RIVM een speciale vragenlijst ontwikkeld om vitaliteit te meten, de Vita-16. In deze gelicenseerde vragenlijst beantwoorden werknemers 16 vragen over energie, motivatie en veerkracht.
Als je effecten wilt meten met een vragenlijst dan moet je die minstens 2 keer afnemen. Je start met een zogenaamde nul-meting. Dat is in dit geval het moment voordat je start met je vitaliteitsplan. Na 3 of 6 maanden stuur je de vragenlijst nog eens naar je medewerkers. (tip: dit kun je gemakkelijk doen met bijvoorbeeld forms van Google of Microsoft). Vervolgens ga je de resultaten van de vragenlijsten vergelijken. Dat vergelijken doe je niet per medewerker maar in één keer voor de hele groep. De resultaten geven je inzicht in de effectiviteit van je vitaliteitsplan en helpen bij het eventueel aanpassen van je vitaliteitsplan.
Financiële Voordelen
Een vitale organisatie betaalt zich uit in euro’s. Vitaliteit heeft niet alleen voordelen op het gebied van energie, productiviteit en gezondheid, maar ook financieel. Wat de financiële voordelen precies zijn, kun je in kaart brengen met de Vita-16 vragenlijst. Volgens onderzoek van het TNO levert iedere punt verbeteren in vitaliteit een besparing op van €1706,- per jaar per werknemer aan werkgeverslasten. Daarnaast besparen werknemers zelf per jaar €214 euro per persoon aan zorgkosten.
Toewijding aan vitaliteit
In een complexe en competitieve wereld is de vitaliteit van jouw medewerkers absolute noodzaak. Vitaliteit is de basis voor energie, gezonde, gelukkige en productieve medewerkers. Het draagt bij aan de veerkracht en het succes van jouw organisatie op de lange termijn. Het is een investering in de toekomst die zich uitbetaald – fysiek, mentaal en financieel – voor zowel jou als werkgever als voor je werknemers.
Ontwikkel een eigen visie op vitaliteit binnen jouw organisatie en stel een duidelijk vitaliteitsplan op. Maak het een prioriteit om medewerkers vitaal te maken en een gezonde werkomgeving te creëren waarin mensen floreren en presteren (met stress).
Neem vrijblijvend contact op
Met een positieve kijk op stress vertellen we je graag hoe je Kana tools handig in kunt zetten om vitaliteit te bevorderen. In een gratis meedenkgesprek kijken we met jou hoe onze tools en kennis jouw vitaliteitsplan kunnen versterken. In zo’n gesprek mag je het volgende verwachten:
- Een enorm leuke kennismaking met elkaar en Kana
- We bespreken je huidige vitaliteitsplan en kijken naar de ideale aanvulling
- We kijken of/hoe Kana tools bij jouw organisatie en vitaliteitsplan passen.
Plan hier direct je gratis meedenkgesprek!
Liever eerst mail- of telefonisch contact, dat kan via lieke@kana.care of bel naar +31 58 216 178 1.
Literatuur
- Bakker, A. B., Demerouti, E., & Sanz‐Vergel, A. I. (2014). Burnout and Work Engagement: The JD–R Approach. Annual Review Of Organizational Psychology And Organizational Behavior, 1(1), 389–411. https://doi.org/10.1146/annurev-orgpsych-031413-091235
- Strijk, J., Wendel-Vos, G., Picavet, H., Hofstetter, H., & Hildebrandt, V. (2015). Wat is vitaliteit en hoe is het te meten? TSG – Tijdschrift voor gezondheidswetenschappen, 93(1), 32–40. https://doi.org/10.1007/s12508-015-0013-y
- Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination Theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68–78. https://doi.org/10.1037/0003-066x.55.1.68
- Strijk, J., Proper, K. I., Van Der Beek, A. J., & Van Mechelen, W. (2009). The Vital@Work Study. The systematic development of a lifestyle intervention to improve older workers’ vitality and the design of a randomised controlled trial evaluating this intervention. BMC Public Health, 9(1). https://doi.org/10.1186/1471-2458-9-408
- Van Vuuren, T. (2012). Vitaliteitsmanagement: je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden! Gedrag & Organisatie, 25(4). https://doi.org/10.5117/2012.025.004.400