Week van de werkstress
Hoe ziet jouw tunnel eruit?
Ik heb al een paar keer geschreven over de stresscadans. Over het belang van gezonde ritmes tussen stressen en lummelen. Stress heb je nodig om dingen te doen die belangrijk voor je zijn. Of je die belangrijke dingen nu leuk vindt of niet. Lummelen is net zo belangrijk om te herstellen en te blijven floreren met stress. Het is simpelweg ook een beetje spelen met je energie. Gebruik je energie om een taak af te ronden, dan moet je ook bewust tijd maken om weer op te laden.
In een eerdere post heb ik vooral gefocust op het stukje lummelen van de stresscadans. Maar deze week, in de week van de werkstress, kijk ik juist meer naar het stukje stress van de stresscadans. En dat is vooral heel interessant als we situationeel bewustzijn (situational awareness) erbij pakken.
Situationeel bewustzijn gaat over hoe bewust je je bent van je omgeving. De meest gebruikte definitie in de wetenschap bestaat uit drie levels [1] en heeft betrekking op de zintuigen en het brein:
- Welke informatie pik je op uit je omgeving?
- Begrijp je die informatie?
- Kun je kleine voorspellingen maken met deze informatie?
Op kantoor, in de bouw, op een sportveld of bijvoorbeeld in de zorg is het zaak om de juiste informatie op te pikken en daarmee te handelen. Op basis van de informatie die je uit je omgeving haalt, maak je keuzes. Bepalend hierin is je stresssysteem. Je kunt het een beetje zien als een tunnel.
Hoe meer stress je ervaart, hoe lastiger het is om informatie uit je omgeving te halen. Je tunnel is smaller en er zitten heel weinig ramen in. Je bent minder situationeel bewust en kan belangrijke informatie missen waardoor keuzes maken en daarop handelen lastiger wordt.
Je speelt een belangrijke voetbalwedstrijd en in de laatste minuut kom je in de positie om op doel te schieten en te scoren. Je bent zo gefocust op het scoren dat je jouw teamgenoot, die eigenlijk in een veel betere positie staat om te scoren, helemaal niet ziet. Je schiet naast het doel en verliest uiteindelijk de wedstrijd.
Je zit op kantoor en werkt hard om die deadline van vanmiddag af te krijgen. Je collega loopt langs en vraagt of je haar morgen even kan helpen. Maar ze moet het drie keer vragen voor je reageert. Dat komt waarschijnlijk doordat je informatie weg filtert om volledig gefocust en met stress aan je deadline te werken. Uiteindelijk reageer je dat het wel kan maar je slaat de informatie niet echt op.
Aan de andere kant kun je ook heel weinig stress ervaren. Je pikt dan juist ontzettend veel informatie uit je omgeving op. Soms zelfs zoveel dat je overprikkeld raakt. Je tunnel is ontzettend groot en er zitten heel veel ramen in. Je bent te situationeel bewust en krijgt te veel informatie binnen waardoor keuzes maken en daarop handelen lastiger wordt.
Het gaat goed dit seizoen. Jullie staan nu bovenaan in de hockey competitie. Vandaag speel je een wedstrijd tegen de ploeg onderaan. Dat moet een makkie worden. Maar zoals je vaak ziet, blijken dit toch de lastigste wedstrijden. Je kunt je niet goed focussen tijdens de wedstrijd en ziet ineens iemand tussen het publiek staan die je al lang niet meer gesproken hebt. Echt onbelangrijke informatie als je een wedstrijd speelt. Je mist de pass en de tegenstander gaat er met de bal vandoor.
Je werkt vandaag op kantoor maar hebt niet een hele drukke dag. Twee kleine taken moeten af. Terwijl je aan het werk bent hoor je collega’s over hun weekend kletsen. Andere collega’s praten over een nieuwe opdracht op het werk. Op de achtergrond hoor je ook nog precies welke liedjes er op de radio draaien. Heel veel informatie die je niet nodig hebt om je taken af te ronden. Maar intussen is het alweer bijna het eind van de werkdag en jouw twee kleine taken zijn nog steeds niet af.
Situationeel bewustzijn gaat eigenlijk over het spelen met je stresssysteem. Want stress heeft simpelweg invloed op situationeel bewustzijn [2]. Te veel stress zorgt voor een te kleine tunnel en te weinig stress zorgt voor een veel te grote tunnel. Soms moet je even in de kleine tunnel om 1 specifieke taak vol focus af te ronden. Terwijl je op een ander moment een medium of een grote tunnel nodig hebt.
Tijdens het schrijven van deze post zit ik in een medium tunnel. Ik werk gefocust om deze taak op tijd af te ronden. Maar ik heb ook overzicht nodig om informatie van verschillende onderzoeken samen te brengen tot een kloppend en interessant verhaal.
Spelen met stress en het functioneel inzetten om op het juiste niveau situationeel bewust te zijn. De informatie op te pikken uit je omgeving die je op dat moment nodig hebt, niet te veel en niet te weinig. Dat is ontzettend belangrijk voor het maken van beslissingen [3], je prestaties, en ook de veiligheid van jezelf en je collega’s [2 & 3].
Wat kun je dan zoal doen om je stress wat meer aan te zetten en je situationeel bewustzijn te verbeteren? Dit zijn mijn persoonlijke favorieten:
- binaural beats voor focus
- 10 seconden sprinten op mijn plek
- Vijf keer diep, krachtig en snel in- en uitademen door de mond
- Een positieves stressmindset ontwikkelen [4]
Wat werkt is voor iedereen persoonlijk. Ik kwam erachter met de Kana Daily Life app. Wil je ook leren om een krachtige en gezonde stresscadans in te zetten? Zorg ervoor dat je Kana kennis en tools binnen je organisatie haalt. Dat heeft enorme voordelen voor jou en je collega’s! Vraag Lieke of Afke naar de mogelijkheden van het Kana Kickstarter programma of hoe je zelf Kana Stress Specialist kunt worden.
Wist je trouwens dat stress ontzettend besmettelijk is? Het is zo simpel dat als jij stress handig inzet, je collega’s of werknemers er al voordelen van ervaren. Ik schreef deze post over de besmettelijkheid van een positieve stressmindset. Ook wel toepasselijk voor de week van de werkstress toch?
Literatuur
- Endsley, M. R. (1995). Toward a theory of situation awareness in dynamic systems. Human Factors, 37(1), 32–64. https://doi.org/10.1518/001872095779049543
- Sneddon, A., Mearns, K., & Flin, R. (2013). Stress, fatigue, situation awareness and safety in offshore drilling crews. Safety Science, 56, 80–88. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2012.05.027
- Tower, M., Watson, B., Bourke, A. R., Tyers, E., & Tin, A. (2019). Situation awareness and the decision‐making processes of final‐year nursing students. Journal of Clinical Nursing, 28(21–22), 3923–3934. https://doi.org/10.1111/jocn.14988
- Cnossen, A. M., Maarsingh, B. M., Jerčić, P., & Rosier, I. (2023). The effects of stress mindset, manipulated through serious game intervention, on performance and situation awareness of elite female football players in the context of a match: an experimental study. Games for health journal, 12(2), 158–167. https://doi.org/10.1089/g4h.2022.0209