Kies jij ervoor deze blog over autonomie te lezen?
In de wereld van welzijn en persoonlijke ontwikkeling is autonomie een sleutelbegrip. We willen graag zelf bepalen wat er in ons leven gebeurt. Dat gevoel van keuzevrijheid en verantwoordelijkheid voor onze eigen acties, dát is autonomie. En het is belangrijker dan je misschien denkt! Autonomie kan zorgen voor meer creativiteit, welzijn en betere prestaties.
In deze blog ontdek je wat autonomie precies is, waarom het zo belangrijk is en wat je kunt doen als je geen autonomie ervaart.
Wat is autonomie?
Autonomie is één van de drie psychologische basisbehoeften van de mens, samen met verbondenheid en competentie (groei en ontwikkeling). Deze drie behoeften vormen de basis van de zelfdeterminatietheorie, een belangrijke psychologische theorie die zich richt op motivatie en hoe dat van invloed is op ons gedrag, onze prestaties en ons welzijn. Maar wat is autonomie precies?
Simpel gezegd gaat het over zelf keuzes maken en het gevoel hebben dat je verantwoordelijk bent voor je eigen acties. De psychologen Edward Deci en Richard Ryan, grondleggers van de zelfdeterminatietheorie, zien autonomie als:
- De vrijheid om je eigen keuzes te maken. Het gaat erom dat je voelt dat je handelt vanuit je eigen wil en waarden, niet omdat iemand anders je dat oplegt.
- Controle hebben over je eigen leven. Je acties zijn betekenisvol en jij bepaalt welke richting je op wilt.
Let op: autonomie betekent niet dat je alles alleen moet doen! Het gaat om het gevoel dat je zelf aan de touwtjes trekt, of je nu samenwerkt met anderen of solo opereert.
Waarom is autonomie zo belangrijk?
Het is geen toeval dat we zo’n sterk verlangen hebben naar autonomie. De psychologische basisbehoefte autonomie is net zo essentieel als onze basisbehoeften aan eten, drinken en onderdak. Autonomie is essentieel voor menselijk welzijn en ontwikkeling.
Wanneer aan de drie psychologische basisbehoeften (autonomie, verbondenheid en competentie) wordt voldaan, ervaren mensen meer intrinsieke motivatie, betere sociale ontwikkeling en groter psychologisch welzijn. Wanneer dit niet lukt, kan dit leiden tot minder motivatie, negatieve emoties en problematisch gedrag.
Autonomie werkt als een katalysator voor de andere twee psychologische basisbehoeften. Wanneer onze behoefte aan autonomie vervuld is, voelen we ons niet alleen vrijer en meer in controle, maar zijn we ook beter in staat om te groeien, te leren en betekenisvolle relaties aan te gaan.
Autonomie op de werkplek
Uit onderzoek aan o.a. de universiteit van Birmingham blijkt dat autonomie ook erg belangrijk is op de werkvloer. Zo zorgt het ervoor dat mensen:
- tevredener zijn met hun werk
- meer motivatie ervaren
- minder stress ervaren
- productiever en creatiever zijn
- meer geneigd zijn tot innovatie
Uit een andere Britse studie bleek juist dat een gebrek aan autonomie bijdroeg aan burn-outklachten, ziekmeldingen en hoger personeelsverloop.
Wat als je weinig autonomie ervaart?
Niet iedereen ervaart een gevoel van autonomie op het werk. Niet iedereen voelt de ruimte om zelf keuzes te maken. Dat kan de nodige stress opleveren en bijdragen aan uitval en verloop zoals je las. Maar zoals gezegd gaat autonomie over het maken van keuzes. Als je weinig autonomie ervaart is het belangrijk je te beseffen dat je altijd een keuze hebt:
“je kunt de situatie accepteren zoals die is, of ertegen vechten.”
Als je weinig autonomie ervaart, is accepteren de beste keuze. Ik zal je uitleggen waarom.
Het gevoel dat jij geen autonomie hebt, levert stress op. Je kunt niet altijd kiezen hoeveel stress je ervaart. Je kunt wel altijd kiezen hoe je op de stress reageert. Wil je ervan af, verzet je je ertegen of vecht je er zelfs tegen. Dan reageer je met een negatieve stressmindset. Dan is de stress en de situatie waar je in zit letterlijk ongezonder voor je. Maar accepteer je de stress en ga je het in je voordeel gebruiken, dus reageer je met een positieve stressmindset, dan is de stress letterlijk gezonder voor je. Dus de hoeveelheid stress blijft hetzelfde, alleen het effect van de stress verandert. In plaats van dat de stress je in de weg zit en je zieker maakt, helpt het je juist om met de situatie om te gaan en te blijven presteren en groeien.
Dus kies jij voor de negatieve stressmindset of voor de positieve stressmindset?
De invloed van autonomie op stress
Een gebrek aan autonomie kan dus stress opleveren, omdat dan aan één van je psychologische basisbehoeften niet wordt voldaan. Maar ook te veel autonomie of autonomie zonder voldoende ondersteuning kan stress veroorzaken. Keuzestress, hoe ironisch dat ook klinkt.
Aan de andere kant heeft autonomie ook een heel positief effect op stress. Het geeft je een gevoel van grip en controle over je eigen leven en omstandigheden. Dat gevoel helpt je met stress om te gaan. Als je het gevoel hebt grip op stress te hebben, ga je handiger met de situatie om.
Als jij je stresssysteem traint leer je wat voor jou werkt om stress aan te zetten en lekker te focussen en wat voor jou werkt om te ontspannen en herstellen. Die kennis en stressvaardigheid is belangrijk zodat jij een sterke stresscadans kunt maken. Voldoende autonomie ondersteunt dit proces. Je voelt dan de ruimte om keuzes te maken over hoe en wanneer je stress opzoekt en hoe en wanneer jij ontspanning en herstel nodig hebt. Door autonomie kun je dit zelf beslissen, wat onder andere leidt tot meer flexibiliteit en aanpassingsvermogen. Je kunt dan dus beter met stress omgaan en je stressniveau reguleren, zowel op je werk als privé.
Dus, zo zit het met autonomie!
Autonomie is essentieel voor ons welzijn, onze motivatie en ons succes, zowel op het werk als in ons privéleven. Het geeft ons de vrijheid om onze eigen keuzes te maken, verantwoordelijkheid te nemen voor onze acties en ons leven in te richten zoals wij dat willen. En het zorgt ervoor dat jij handiger met stress kunt omgaan!
Onthoud: je hebt altijd een keuze, ook als je even weinig autonomie ervaart!
Hoeveel autonomie ervaar jij? En ben jij al bezig met het vergroten van je autonomie?
Dit is de eerste blog in een serie van drie. De volgende zal gaan over een andere psychologische basisbehoefte: competentie. Tot dan!
